Đầu tư vào bữa ăn ca là đầu tư trực tiếp vào năng suất của toàn bộ dây chuyền sản xuất. Ảnh minh họa: Công ty TNHH MSV

Không đơn thuần là bữa cơm "ăn cho xong"

Giữa những tiếng máy hối hả của dây chuyền sản xuất, bữa ăn ca đến như một khoảng lặng cần thiết để người lao động tái tạo năng lượng. Nhưng bữa ăn ấy, từ lâu không còn đơn thuần là “ăn cho no”. Chất lượng mỗi suất ăn đang ngày càng chứng tỏ vai trò quyết định đối với sức khỏe thể chất, tinh thần và đặc biệt là năng suất lao động.

Tuy nhiên, một thực tế đáng báo động là nhiều bữa ăn ca hiện nay đang vô tình trở thành nguồn gây hại cho sức khỏe người lao động do sự lạm dụng các loại thực phẩm chế biến sẵn. Đó là những sản phẩm đã qua nhiều công đoạn xử lý công nghiệp, thường chứa nhiều chất phụ gia, chất bảo quản và đặc biệt là hàm lượng muối, đường, chất béo không lành mạnh rất cao, ví dụ như xúc xích, lạp xưởng, thịt hộp, đồ chiên rán... Khi những thực phẩm này chiếm tỷ trọng lớn trong thực đơn, chúng đang từng ngày bào mòn sức khỏe của người lao động một cách âm thầm.

Về mặt thể chất, hậu quả đã được khoa học chứng minh. Chuyên trang sức khỏe Healthline (Mỹ) cảnh báo, chế độ ăn giàu thực phẩm siêu chế biến có liên quan trực tiếp đến việc gia tăng nguy cơ mắc các căn bệnh nguy hiểm như ung thư, tim mạch và tiểu đường. Tác động lên hiệu quả công việc là ngay lập tức và có thể đo đếm được. Một nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Y học Nghề nghiệp và Môi trường (Mỹ) cho thấy những người lao động có chế độ ăn không lành mạnh có khả năng bị sụt giảm năng suất cao hơn đến 66% so với đồng nghiệp khác.

Một chế độ ăn chất lượng cao không chỉ giúp người lao động khỏe mạnh hơn mà còn được chứng minh là có thể giảm tỷ lệ vắng mặt tại nơi làm việc đến 50%, theo một nghiên cứu khác được trích dẫn bởi Workplace Options (nhà cung cấp dịch vụ, giải pháp chăm sóc sức khỏe nhân viên cho doanh nghiệp).

An toàn vệ sinh thực phẩm là cam kết hàng đầu để bảo vệ sức khỏe người lao động. Ảnh minh họa: Công ty CP Dệt may Huế

Tuy nhiên, tác động tiêu cực không chỉ dừng lại ở đó. Một suất ăn kém chất lượng còn gây ra những vấn đề tinh thần cho người lao động. Theo Workplace Options, một chế độ ăn nhiều muối có thể làm tăng hormone gây căng thẳng lên tới 75%, trong khi việc tiêu thụ nhiều đường có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm lên đến 25%. Đối với người công nhân vốn đã chịu nhiều áp lực công việc, một bữa ăn không đảm bảo dinh dưỡng sẽ khiến họ dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi, cáu kỉnh, giảm khả năng tập trung và đối mặt với stress. Không có gì ngạc nhiên khi 70% chuyên gia nhân sự coi tình trạng kiệt sức (burnout) là mối đe dọa hàng đầu đối với năng suất lao động, theo số liệu từ Recruiters LineUp. Về lâu dài, điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn: sức khỏe suy giảm dẫn đến tinh thần sa sút, và tinh thần sa sút lại tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả công việc và chất lượng cuộc sống.

Lời cam kết từ doanh nghiệp và vai trò của công đoàn

Trước những nguy cơ cả về thể chất lẫn tinh thần mà một bữa ăn kém chất lượng có thể gây ra, việc cải thiện bữa ăn ca không còn là một lựa chọn, mà đã trở thành một yêu cầu cấp thiết. Để phá vỡ vòng luẩn quẩn này, cần có một cam kết mạnh mẽ và trách nhiệm song hành từ cả người sử dụng lao động và tổ chức Công đoàn. Đây không chỉ là một chính sách phúc lợi đơn thuần, mà còn là sự tuân thủ pháp luật và một quyết định mang tầm nhìn chiến lược.

Về phía doanh nghiệp, việc đảm bảo bữa ăn ca chất lượng là một phần không thể tách rời của trách nhiệm pháp lý. Tinh thần của Luật An toàn, vệ sinh lao động đã nêu rõ nghĩa vụ của người sử dụng lao động trong việc cải thiện điều kiện lao động và chăm sóc sức khỏe cho người lao động. Và rõ ràng, việc cung cấp một bữa ăn đủ chất, an toàn chính là một trong những biện pháp chăm sóc sức khỏe trực tiếp và thiết thực nhất tại nơi làm việc.

Bên cạnh dinh dưỡng, yếu tố an toàn vệ sinh thực phẩm là một cam kết không thể xem nhẹ. Những vụ ngộ độc thực phẩm tập thể tại các khu công nghiệp không chỉ gây thiệt hại trực tiếp đến sức khỏe người lao động mà còn làm ngưng trệ sản xuất, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và hoạt động của doanh nghiệp. Vì vậy, doanh nghiệp có trách nhiệm kiểm soát toàn bộ chuỗi cung ứng, từ việc lựa chọn nhà cung cấp uy tín đến quy trình chế biến hợp vệ sinh.

Những bữa ăn chất lượng an toàn, đầy đủ dinh dưỡng giúp nâng cao sức khỏe, tinh thần và năng suất của người lao động. Ảnh minh họa: Trường Sơn

Song song đó, đầu tư vào một thực đơn khoa học là quyết định kinh doanh thông minh. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chế độ ăn lành mạnh có thể tăng năng suất lao động lên 20%. Đặc biệt, một nghiên cứu từ Đại học Harvard (Mỹ), theo ghi nhận của Workplace Options, đã chỉ ra một con số đầy thuyết phục về lợi tức đầu tư (ROI): mỗi USD đầu tư vào dinh dưỡng cho người lao động có thể mang lại lợi nhuận gấp 6 lần cho doanh nghiệp.

Và để những trách nhiệm này được thực thi một cách hiệu quả, không thể thiếu vai trò giám sát và đồng hành của tổ chức công đoàn. Vượt ra ngoài việc thương lượng về giá trị suất ăn, công đoàn còn góp phần nâng cao chất lượng bữa ăn thông qua các hành động cụ thể.

Thứ nhất, công đoàn là cầu nối thu thập ý kiến, nguyện vọng của người lao động về thực đơn để phản ánh lại với doanh nghiệp.

Thứ hai, và quan trọng hơn cả, theo quy định tại Luật An toàn, vệ sinh lao động, tổ chức công đoàn cơ sở có trách nhiệm tham gia, phối hợp với người sử dụng lao động trong việc tổ chức thực hiện công tác an toàn, vệ sinh lao động và giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động tại cơ sở. Điều này có nghĩa là công đoàn có quyền tham gia vào các tổ giám sát, kiểm tra đột xuất hoặc định kỳ toàn bộ quy trình cung cấp bữa ăn ca, từ nguồn gốc thực phẩm đến chất lượng thành phẩm. Những “Bữa cơm Công đoàn” chất lượng, một mô hình đang được nhân rộng, chính là kết quả của vai trò giám sát hiệu quả này, là biểu tượng của sự quan tâm, đảm bảo mỗi suất ăn đến tay người lao động đều “đủ và sạch”.

Có thể thấy, trong bối cảnh cạnh tranh lao động ngày càng gay gắt, việc chăm lo cho bữa ăn ca không còn là một lựa chọn phúc lợi, mà đã trở thành một tiêu chuẩn để đánh giá văn hóa doanh nghiệp và là một lợi thế để giữ chân nhân tài. Vấn đề không còn là “có nên hay không”, mà là “làm thế nào để tốt nhất”.

Bằng sự cam kết của doanh nghiệp trong việc cung cấp những suất ăn an toàn, đủ chất và vai trò giám sát, đồng hành của công đoàn, mỗi bữa ăn ca sẽ thực sự trở thành nguồn năng lượng tích cực, nuôi dưỡng một đội ngũ lao động khỏe mạnh về thể chất, vững vàng về tinh thần, góp phần kiến tạo nên sự thịnh vượng chung và bền vững cho cả doanh nghiệp và xã hội.

Xem thêm video được nhiều người quan tâm: